شیوع طاعون در ایران
شیوع طاعون در ایران
طاعون ،طاعون چیست،طاعون سیاه،طاعون مرض،طاعون کی بیماری،بیماری طاعون چیست،علت طاعون چیست،مرض طاعون چیست،طاعون سیاه چیست،درمان طاعون چیست،علائم طاعون چیست،معنی طاعون چیست،عامل بیماری طاعون چیست؟،علایم بیماری طاعون چیست،طاعون سیاه چیست،بیماری طاعون سیاه،طاعون مرگ سیاه
در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد طاعون صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما سروران گرامی قرار گیرد.این بیماری یک بیماری واگیردار است که عامل آن باسیل یرسینیا پستیس (Yersinia pestis) است. این باسیل گرم منفی است که با رنگ‌های اختصاصی مثل رایت و گیمسا و وایسون به صورت دو قطبی دیده می‌شود. رشد این باکتری در محیط‌های حاوی خون و مایعات بافتی و در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد به سرعت اتفاق می‌افتد. کلونی‌ها به صورت نامنظم وخشن است. این باسیل در سال ۱۸۹۴، پس از سال‌ها پژوهش، توسط الکساندر یرسین کشف شد. این بیماری کشنده بارها در طول تاریخ باعث بحران‌های شدید اقتصادی و اجتماعی شده‌است. از دوران باستان تا کنون، چند بار بیماری خانمان سوز این بیماری ، سراسر اروپا، آسیا و آفریقا را فراگرفته است. نوع (غدّه) خیارکی، یکی از مسری‌ترین بیماری‌های جهان است. در سده ۱۳۰۰ میلادی، نوعی از این بیماری به نام «مرگ سیاه» به مرگ بیش از یک چهارم مردم اروپا منجر گردید. شیوع این بیماری در نیمهٔ اول قرن هفدهم، فقط در شهر لندن ۱۵۰۰۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. کاشف میکروب این بیماری الکساندر یرسین است. کاشف این بیماری باسیل طاعون را در سال ۱۸۹۴ کشف کرد.
طاعون چیست
به گزارش سایت جسارت طاعون یک بیماری واگیردار است. این بیماری نوعی بیماری عفونی باکتریال مشترک بین انسان و حیوانات است که توسط جوندگان و کک آنها به سایر حیوانات و انسان منتقل می شود. این بیماری به بیماری «مرگ سیاه » شهرت دارد. میکروب این بیماری در سال 1894 میلادی وسیله آلکساندر یرسین کشف و به نام باسیل یرسن نامگذاری شد. از آن رو این بیماری را بیماری«مرگ سیاه» نامیده اند.
علت طاعون
عامل این بیماری یرسینیاپستیس (Yersinia Pestis) است و توسط برخی جوندگان وحشی مثل کک، موش صحرایی، خرگوش، گربه خانگی، موش، موش خرما، سنجاب زمینی و صخره ای منتقل می شود. موش صحرایی در تولید و انتشار این بیماری نقش مهمی دارد و کک های این موش این بیماری را به انسان انتقال می دهند. در ایران تاکنون 13 نوع کک، جوندگان وحشی در شهرهای مختلف شناخته شده است که می توانند این بیماری را منتقل کنند. مثلاً کک موش وقتی از بدن موش خون را می مکد می توان خون آلوده به میکروب را با گزش به انسان منتقل کند. انتقال عفونت را میزبانان حیوانی به انسانی، طاعون حیوانی و انتقال آن از انسان به انسان، طاعون انسانی نامیده می شود.
طاعون چگونه ایجاد می شود
این بیماری توسط برخی جوندگان وحشی مثل کک، موش صحرایی، خرگوش،گربه خانگی، موش، موش خرما، سنجاب زمینی و سنجای صخره ای منتقل می شود. کک موش، وقتی از بدن موش خون را می مکد می توان خون آلوده به میکروب را با گزش به انسان منتقل کند. مری کک طوری ساخته شده است که به طور منظم باز و بسته می شود و مواد مصرفی را به داخل معده هدایت می نماید. در صورتی که کک، از خون آلوده به یرسینیا پستیس، تغذیه نموده باشد ابتدا مقداری خون وارد معده اش می گردد.سپس این ارگانیسم ها با ایجاد لخته باعث انسداد معده ی کک می‌شوند و راه ورود خون به معده کاملا مسدود می شود و باعث استفراغ های مکرری در کک می گردد. از طرفی این حشره به منظور رفع تشنگی و گرسنگی ناشی از بسته شدن مسیر معده خود با حرص و ولع بیشتری به تغذیه می پردازد و با استفراغ مواد آلوده و تلقیح آنها به میزبانهایی که از خون آنها تغذیه می نماید، یرسینیا پستیس را به بدن آنان منتقل می کند و سرانجام در اثر کم آبی تلف می گردد. دوره نهفتگی بیماری بین چند ساعت تا ۱۲ روز است. انواع این بیماری عبارت است از نوع خیارکی، سپتی سمیک (طاعون سیاه)،مننژیت طاعونی، نوع ریوی و فارنژیت طاعونی. نوع خیارکی متداول ترین حالت این بیماری است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید. علایم نوع خیارکی عبارتند از لرز و تب بالا، سرگیجه، درد شدید عضلات و مفاصل، کوفتگی و سر درد. پس از ۲۴ ساعت، خیارکهایی بر روی بدن بیمار به وجود می‌آیند. خیارک ها غدد لنفاوی هستند که متورم شده‌اند.
وضعیت جهانی و منطقه ای طاعون
تا کنون سه بار این بیماری به صورت جهانگیر (پاندمیک) حادث شده است به طوریکه: اولین پاندمی ثبت شده در سال 541 میلادی در مصر اتفاق افتاده و از آنجا به اروپا منتشر گردیده و موجب تلفات شدید و کاهش 60ـ50 درصد جمعیت در شمال آفریقا، اروپا و مرکز و جنوب آسیا شده است.دومین پاندمی این بیماری که به ” مرگ سیاه” موسوم گردیده است در سال 1346 میلادی حادث گردیده و حدود 30ـ20 میلیون نفر یعنی یک سوم جمعیت اروپا را به هلاکت رسانده است. طاعون به وسیله موش های صحرائی و انسان های مبتلا به آهستگی از روستائی به روستای دیگر و یا با سرعت بیشتری بوسیله کشتی از کشوری به کشور دیگر منتشر شده است 0 این پاندمی به مدت 130 سال ادامه یافته و مشکلات سیاسی، فرهنگی و عقیدتی فراوانی به بار آورده است. سومین پاندمی طاعون در سال 1855 در چین آغاز شده و به سایر مناطق انتشار یافته سرانجام موجب مرگ 12 میلیون نفر از مردم هند و چین گردیده است و همچنان طغیان های کوچکی از این بیماری در نقاط مختلف جهان در جریان میباشد.
آمار طاعون
این بیماری می تواند بیماری بسیار سختی برای مردم باشد، در صورتی که بدون درمان رها شود، نسبت مرگ و میر آن 30 درصد تا 60 درصد می باشد. این بیماری در طول قرن چهاردهم به «مرگ سیاه» معروف بود که سبب مرگ و میر 50 میلیون انسان در جهان شد. طاعون توسط باکتری یرسینیا پستیس، یک باکتری مشترک انسان و دام،که معمولا در حیوانات کوچک و کک آنها پیدا شده است ایجاد می شود. افراد مبتلا به این بیماری معمولا پس از یک دوره 3-7 روزه نشانه ها «شبیه آنفولانزا » را رشد میدهند. 3 نوع عفونت طاعون، بسته به مسیرعفونت وجود دارد: خیارکی، سپتی و ریوی. خیارکی-که با غدد لنفاوی متورم دردناک یا«غده خیارکی» شناخته می شود – شایع ترین شکل طاعون است. بیماری فرا گیر طاعون در آفریقا، آسیا و جنوب امریکا رخ داده است اما از سال 1990، بیشتر موارد انسانی آن در آفریقا بوده است. در سال 2013 ، 783 مورد بیماری در سراسر جهان گزارش شده که شامل 126 مورد مرگ و میربوده است. 3 کشورماداگاسکار، جمهوری دموکراتیک کنگو و پرو بومی ترین (مبتلا به طاعون) هستند.
انتقال ویروس طاعون
این بیماری ، غالباً از راه ککهای بدن موش مبتلا، به انسان سرایت می‌کند. موش صحرایی سیاه مهمترین مسیر انتشار این بیماری است اما برخلاف تصور عمومی جوندگان مخزن این بیماری نیستند بلکه خودشان اولین قربانی آن هستند و مرگ دسته‌جمعی موشها می‌تواند نشانه شیوع این بیماری باشد. وقتی یک کک مبتلا به این بیماری یک موش را گاز می‌گیرد باکتری این بیماری را به او منتقل می‌کند. سپس ککهای دیگر با گاز گرفتن آن موش صحرایی به این بیماری مبتلا می‌شوند و با گاز گرفتن انسان آن را به انسان منتقل می‌کنند. راههای دیگر ابتلا به این بیماری، گازگرفتگی از طریق جوندگان، یا خوردن جاندار مبتلا به این بیماری است. انتقال این بیماری از انسان به انسان هم از طریق تماس و تنفس (در صورتی که فرد بیمار به طاعون ریوی مبتلا باشد) انجام می‌گیرد.
درمان بیماری طاعون
به مجرد مشکوک شدن به این بیماری و به منظور حفظ جان بیمار باید اقدامات درمانی عمومی و اختصاصی آغاز شوند. این مساله به خصوص در مورد نوع ریوی و شکل سپتی سمیک از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا در مدت 15 ساعت از شروع بیماری امکان بهبودی بسیار کاهش می یابد. استرپتومایسین و تتراسیکلین داروهای انتخابی هستند. مقدار استرپتومایسین 0/5 گرم هر سه تا 4 ساعت به مدت دو روز از راه تزریق عضلانی و سپس 1/5 تا 2 گرم روزانه برای 7 تا 10 روز دیگر است. برخی از سوش های یرسینیا درویتنام نسبت به استرپتومایسین مقاوم بوده اند که در این موارد می توان از کانامایسین استفاده کرد. موثر بودن جنتامایسین اثبات نشده است. برخی از پزشکان استعمال استرپتومایسین را بدلیل احتمال بروز واکنش Herxheimer جایز نمی دانند. تتراسیکلین به مقدار 2 تا 3 گرم در روز برای 48 ساعت از طریق تزریق وریدی تجویز می شود و پس از بهبود حال عمومی بیمار 2 تا 3 گرم از راه خوراکی برای 4 یا 5 روز دیگر ادامه می یابد . کلرام فنیکل در درمان طاعون بسیار موثر است و به خصوص در مبتلایان به مننژیت طاعونی همراه با استرپتومایسین تجویز می شود . دوز اولیه آن 6 گرم در روز از طریق تزریق وریدی است و پس از بهبود حال بیمار مقدار آن به 3 گرم در روز از راه خوراکی تقلیل داده می شود . تحقیقات اخیر نشان داده که Co-trimoxazole نیز داروی موثری در درمان این بیماری می باشد . علیرغم وجود شواهدی از انعقاد منتشر داخل عروقی ، به نظر نمی رسد که درمان با هپارین مورد داشته باشد . اکثر بیماران در هفته اول درمان (به طور متوسط 4 روز) بدون تب می شوند . بوبونها معمولا همزمان با سقوط تب بدون درد شده و از بین می روند یا کوچک می گردند . در پاره ای از موارد گانگلیونها تموج پیدا کرده و نیاز به انسزیون دارند . کاربرد رطوبت و گرما در محل خیارک ها به بهبود سریعتر آنها کمک می کند واکثرا نیاز به درناژ و جراحی نمی باشد .
پیشگیری از طاعون
اساس پیشگیری ، کنترل جوندگان ، استفاده از داروهای کشنده پارازیت های ناقل و گاهی اوقات ایمن سازی جمعیت انسانی است . نابودی کامل طاعون وحشی به نظر می رسد که غیر ممکن است و برنامه مبارزه بایستی در جهت نابودکردن کانونهای عفونت جوندگان وحشی در اطراف نواحی سکونت انسان صورت گیرد . در مورد بیماران مبتلا به نوع بوبونیک رعایت شرایط واصول ضد عفونی کافی است اما پنومونی طاعونی یا انواع سپتی سمیک بایستی ایزوله کامل شوند . کلیه کسانی که با بیماران مبتلا به طاعون بوبونیک در تماس بوده اند باید با یک داروی ضد کک مناسب و موثر درمان شده و به مدت 6 روز تحت نظر باشند . در صورت بروز تب و سایر نشانه های بیماری باید بلافاصله اقدام به درمان آنها گردد . منطقه زندگی بیمار باید با استفاده از حشره کش مناسب ضد عفونی شود . کسانی که در تماس نزدیک با یک مورد نوع ریوی بوده اند باید به عنوان پیش گیری روزانه یک گرم تتراسیکلین و یا استرپتومایسین برای مدت 3 روز دریافت دارند .
طاعون خیارکی
نوع خیارکی متداول‌ترین حالت این بیماری است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید. این بیماری ابتدا باعث مرگ تعداد بسیار زیادی از موشها می‌شود؛ بنابراین، کک‌ها به دنبال میزبان دیگر، به انسان‌ها یا حیوانات خانگی حمله کرده و باعث آلودگی آنها می‌شوند. دورهٔ نهفتگی بیماری بین دو تا شش روز طول می‌کشد. سپس علایم اولیه، یعنی لرز و تب بالا، سرگیجه، درد شدید عضلات و مفاصل، کوفتگی و سر درد ظاهر می‌شوند. پس از ۲۴ ساعت، خیارکهایی بر روی بدن بیمار به‌وجود می‌آیند. خیارک‌ها غدد لنفاوی هستند که متورم شده‌اند. این خیارک‌ها معمولاً در اطراف ناحیهٔ نیش کک ظاهر می‌شوند و به تدریج بزرگ می‌شوند و بسیار دردناک و حساس هستند. از علایم دیگر کم‌شدن آب بدن و عطش دایمی بیمار است. درصورتی که بیمار به‌موقع تحت علاج قرار نگیرد، علایم هشدار دهنده‌ای همچون افزایش تعداد ضربان‌های قلب، آشفتگی و هذیان ظاهر می‌شوند. در این صورت بیمار پس از ۳۶ ساعت می‌میرد. البته بین ۲۰ تا ۴۰٪ این بیماران ممکن است به طور ناگهانی، پس از یک دورهٔ نقاهت طولانی، از مرگ نجات یابند.
طاعون عفونتی خون
این طاعون بین ۱۰ تا ۲۰٪ طاعون‌ها را تشکیل می‌دهد. نوع عفونتی خون در ادامهٔ طاعون خیارکی به‌وجود آمده و نوع شدید شدهٔ آن است که طی تکثیر زیاد باسیل‌ها در دستگاه گردش خون، به صورت بیماری بروز می‌کند. این حالت هنگامی رخ می‌دهد که سیستم دفاعی غدد لنفاوی و سایر دفاع‌های بدن فعال شده‌باشد. ممکن است خیارک‌های تشکیل شده آن‌قدر ریز باشند که دیده نشوند. این نوع طاعون باعث تورم میوکارد قلب و افزایش حجم آن و تخریب بافت‌های کبد و طحال شود. افراد مبتلا به این نوع طاعون، دچار سرگیجه، حالت تهوع، اسهال، دردهای عضلانی وحشتناک، تخریب بافت‌ها و کاهش زیاد فشار خون می‌شوند.
طاعون ریوی
نوع ریوی نسبت به نوع خیارکی نادر است، اما به شدت مسری و به مراتب کشنده‌تر است. این حالت هنگامی رخ می‌دهد که باسیل یرسینیا پستیس مستقیماً از طریق ریه وارد بدن می‌شود (نه از طریق پوست). نوع ریوی می‌تواند از طریق راه تنفسی، از بیماری که به نوع خیارکی دچار است به فرد سالم منتقل شود. سرایت به بیماری از راه تماس با مایعات و لباس‌های آلوده به باسیل یا تنفس قطرات معلق در هوا، که با عطسه یا سرفهٔ بیماران به محیط بیرون راه می‌یابند، انجام می‌گیرد. در این حالت، دورهٔ نهفتگی بیماری چند ساعت بیشتر طول نمی‌کشد. اولین علایم، تب، سرفهٔ شدید، اختلال در تنفس و استفراغ خون چرک‌آلود میباشد. فرد بیمار می‌تواند به حالت کما نیز برود. نوع ریوی، حتی با درمان آنتی‌بیوتیکی نیز بسیار کشنده‌است و فرد را در حد اکثر سه روز از پای درمی‌آورد.
واکسن طاعون
برای جلوگیری از ابتلا به نوع خیارکی یک واکسن وجود دارد، ولی تنها برای کسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که احتمال بالایی برای ابتلا به طاعون داشته‌باشند، مثل سربازان (در بعضی شرایط) یا افرادی که با حیوانی سروکاردارند که احتمال آلوده بودن آنها بالاست. این واکسن برای مؤثر بودن باید با دوز بالا تزریق شود و هر چند وقت یک بار یادآوری شود، به همین دلیل باعث بروز آثار جانبی می‌شود. این واکسن در دسترس عموم قرار ندارد و دیگر ساخته نمی‌شود. از سال ۲۰۰۵ واکسن‌های جدیدی در کانادا تحت آزمایش هستند.
علائم طاعون چیست
تپش قلب یکی از علائم این بیماری است. • زخم در محل گزش کک در پوست انسان • بزرگی غدد لنفاوی ران وکشاله ران (خیارک طاعونی) • کاهش فشار خون • سردرد • استفراغ و داشتن درد شکم نیز از نشانه های بیماری طاعون می باشد. • تب و لرز • خونریزیهای زیر پوستی • بیقراری • هذیان • عفونت ریه ها و عفونت خون نیز از علایم این بیماری هستند.
عوارض طاعون
– آبسه مغزی و مننژیت از عوارض این بیماری می باشند. – از عوارض این بیماری می توان به عوارض ریوی و چشمی و کوری اشاره کرد. – سقط جنین نیز یکی از عارضه های این بیماری می باشد. – اختلالات عصبی و پوستی از عوارض این بیماری است. – مرگ در صورت عدم درمان این بیماری
راههای انتقال طاعون
1 ) از طریق تماس با کک آلوده 2 ) از طریق تماس مستقیم با انسانهای مبتلا به طاعون ریوی 3 ) در اثر تماس و دستکاری نسوج حیوانات آلوده و محیط کشت باسیل طاعون 4 ) در اثر تماس با گربه های آلوده به پنومونی طاعونی 5 ) در اثر تماس با شپش و کنه آلوده 6 ) انتشار عمدی از طریق افشانه های آلوده در حملات بیوتروریستی
